آیین سنتی پنجاه به در ، رسمی کهن برای طلب باران

به گزارش برنا از قزوین، مراسم سنتی پنجاه به در یکی از کهن‌ترین آیین‌های مردم شهر قزوین است که هر سال بعد از ظهر نوزدهمین روز اردیبهشت در باغات اطراف مصلی که بخشی از باغستان سنتی قزوین است، برگزار می‌شود و خانواده‌های قزوینی به ویژه ساکنان محله‌های قدیمی  همراه با اقوام خود چند ساعتی را برای نیایش، شکرگزاری وطلب باران در دل طبیعت دور هم جمع شده و با خوردن عصرانه لحظات خوشی را در کنار هم تجربه می‌کنند.

در این آیین سنتی که ریشه در اعتقادات مذهبی مردم قزوین از گذشته‌های دور تا کنون دارد، خانواده‌ها سفره بزرگ و مشترکی پهن می‌کنند و با خوردن عصرانه شامل آش رشته و دُیماج ( پیش‌غذایی محلی که مخلوطی از نان خردشده، پنیر، سبزی، گردو، کشمش و سیر است) که به سفره‌های هم جوار خود نیز تعارف می‌کنند، بخشی از رسوم این آیین را به جا می‌آورند.

پس از آن کودکان مشغول بازی شده و آقایان با صرف انواع تنقلاتی چون هندوانه، آجیل و شیرینی باقی مانده از عید با یکدیگر گفتگو می‌کنند.

برگزاری نماز باران و شکرگزاری بخشی از برنامه‌های این آیین کهن است و بانوان به کنار آب انبار قدیمی این محل رفته دست‌های خود را به‌سوی آسمان دراز کرده و با بجا آوردن دو رکعت نماز و دعا و نیایش از خداوند برای سرسبزی باغات  و رونق کار کشاورزی طلب باران می‌کنند.

پس از آن چند تکه سنگ کوچک برداشته آن را به دیوار آب انبار چسبانده با دست فشار می دهند و آرزو می‌کنند. اعتقاد دارند چنانچه سنگ به دیوار بچسبد آرزوی آنها برآورده می شود.

خانواده‌ها پس از دعا و نیایش و گذراندن اوقات عصرگاهی خود در این مکان با غروب آفتاب به منازل خود باز می‎گردند.

با انجام تحقیقات میدانی و گفتگو با شرکت‌کنندگان در این مراسم طی چند سال اخیر می توان به این نکته اشاره کرد که در گذشته بیشتر شرکت‌کنندگان در این مراسم دختران و بانوان بودند و حضور مردان به مرور زمان در این آیین بیشتر شده ولی همچنان بخش اصلی مراسم پنجاه به در که شامل اقامه نماز باران‌خواهی و حاجت‌خواهی است اغلب توسط بانوان انجام می‌شود. در واقع محور اصلی برگزاری این آیین بانوان هستند که این موضوع می‌تواند با پرستش ایزد آب (آناهیتا یا ناهید) در ایران باستان در ارتباط باشد.

همچنین در گذشته افرادی که امکان حضور در این محل را نداشتند آیین پنجاه به در را در پشت بام‌های منازل خود برگزار می‌کردند که نشان دهنده اهمیت و جایگاه آب در این مراسم است .

منبع: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی قزوین